DERS 4
ÜNİTE 1 VÜCUDUMDA SİSTEMLER
İnsanlar değişen bir çevre içinde yaşarlar. Çevrede oluşan değişikliklere göre insan vücudu kendini ayarlamak zorundadır.
Vücudumuza dış ortamdan gelen bilgiler, duyu organları yoluyla sinir sistemine taşınır.Duyu organları içinde özel hücre grupları olan duyu almaçları (hücreleri) yer alır. Bu duyu almaçları sayesinde çevremizdeki bir cismin rengini, sesini, kokusunu, sertliğini, yumuşaklığını, sıcaklığını ve soğukluğunu fark ederiz. Duyu organları tarafından alınan bu uyarılar beyne iletilir. Beyin, gelen uyarıları değerlendirerek vücut için gerekli komutları verir.
Vücudumuza dış ortamdan gelen bilgiler, duyu organları yoluyla sinir sistemine taşınır.Duyu organları içinde özel hücre grupları olan duyu almaçları (hücreleri) yer alır. Bu duyu almaçları sayesinde çevremizdeki bir cismin rengini, sesini, kokusunu, sertliğini, yumuşaklığını, sıcaklığını ve soğukluğunu fark ederiz. Duyu organları tarafından alınan bu uyarılar beyne iletilir. Beyin, gelen uyarıları değerlendirerek vücut için gerekli komutları verir.
GÖZÜN YAPISI:
Göz, yüz bölgesinde, göz çukuru
denilen yuvalarda bulunur. Şekli yuvarlaktır. Göz, ışığı algılayan duyu
hücrelerine sahip görme organımızdır. Göz, görme işinde doğrudan görev alan
kısımlar ve koruyucu kısımlardan oluşmuştur.
Koruyucu yapılar kaşlar, göz
kapakları, kirpikler, göz yaşı bezleri ve göz kaslarıdır.
Göz üç tabakadan oluşur.
Dıştan içe doğru, sert tabaka, damar tabaka ve ağ tabakadır.
1-Sert Tabaka:
Göz yuvarlağını en dıştan saran beyaz renkli,dıştan da görülebilen kısım sert tabakadır.
Sert tabaka gözün iç kısmını korur ve göz yuvarlağının ön tarafında saydam tabakayı oluşturur. Saydam tabaka (kornea) sert tabakanın incelip saydamlaşmasıyla oluşmuştur. Saydam tabaka, ışığı kırar ve göz bebeğinde toplanmasını sağlar.
Göz üç tabakadan oluşur.
Dıştan içe doğru, sert tabaka, damar tabaka ve ağ tabakadır.
1-Sert Tabaka:
Göz yuvarlağını en dıştan saran beyaz renkli,dıştan da görülebilen kısım sert tabakadır.
Sert tabaka gözün iç kısmını korur ve göz yuvarlağının ön tarafında saydam tabakayı oluşturur. Saydam tabaka (kornea) sert tabakanın incelip saydamlaşmasıyla oluşmuştur. Saydam tabaka, ışığı kırar ve göz bebeğinde toplanmasını sağlar.
2-Damar Tabaka:
Sert tabakanın altında yer
alır. Gözü besleyen kan damarları bakımından zengindir. Damar tabakanın iç
yüzeyi, siyah renk maddesi taşıyan hücrelerden oluşur. Bu tabaka gözün içini
karanlık bir odaya çevirir. Fazla ışık bu tabakada emilir.
İris: Damar tabakanın gözün ön tarafında düzleşmesiyle düz kaslardan oluşmuş bir yapıdır. Daralıp genişleyerek göze girecek ışık miktarını ayarlar. Önden bakıldığında gözün renkli kısmıdır.
Göz Bebeği: İrisin ortasında bulunan, göze ışık
girmesini sağlayan açıklıktır.
İris: Damar tabakanın gözün ön tarafında düzleşmesiyle düz kaslardan oluşmuş bir yapıdır. Daralıp genişleyerek göze girecek ışık miktarını ayarlar. Önden bakıldığında gözün renkli kısmıdır.
İris gözün renkli kısmıdır. |
İris kasının kasılması |
Göz Merceği:
Canlı, esnek ve saydam bir
yapıdır. Göze giren ışığı kırıp ağ tabakaya düşmesini sağlar. Göz merceği,
kaslarla damar tabakaya bağlıdır.
3-Ağ Tabaka (Retina):
3-Ağ Tabaka (Retina):
En içteki tabakadır.
Yapısında görme duyu hücreleri bulunur. Işığa duyarlı hücrelerin bir kısmı
koni, bir kısmı çomak şeklindedir. Çomak şeklinde olanlar zayıf ışıkta görmeyi
sağlar. Koni şeklinde olanlar parlak ışıkta ve renkli olarak görmemizi sağlar.
Görüntüler, ağ tabaka tarafından alınarak elektrik sinyalleri şeklinde
sinirlere verilir. Sinirler, görüntüyü beyne iletir. Görüntü beyinde düz olarak algılanır. Ağ tabaka üzerindeki sarı benek (sarı leke) görmenin en iyi olduğu, kör
nokta görmenin olmadığı yerdir.
Sarı benek, göz merceğinin ışığı odakladığı yerde bulunur.
Kör nokta, görme sinirlerinin gözden çıktığı ışığa duyarlı olmayan bir bölgedir.
Sarı benek, göz merceğinin ışığı odakladığı yerde bulunur.
Kör nokta, görme sinirlerinin gözden çıktığı ışığa duyarlı olmayan bir bölgedir.
Görme Olayı:
Göze dışarıdan gelen ışık,
sırasıyla şu kısımlardan geçer :
Işık >>>>>>>>> kornea >>>>>>> göz bebeği >>>>>>> göz merceği >>>>>> retina (ağ tabaka)'da bulunan sarı benek >>>>>>>> (sinirlerle) beyin
Gözbebeği ışık miktarı çok ise küçülür, az ise büyür.
Retinadaki sarı benekte oluşan görüntü terstir.Bu ters görüntü beyinde net ve düz olarak algılanır.
Göz bebeğinden geçen ışınlar, mercekte kırılarak ağ tabaka üzerinde sarı benekte
ters görüntü oluşturur.Ters görüntü sarı benekteki duyu hücreleri tarafından görme sinirlerine gönderilir. Görüntü, sinir hücreleri tarafından beynin görme merkezine taşınır.
Görme merkezinin uyarıları değerlendirmesi sonucu net, düz görüntü oluşur.
Işık göz bebeğinden geçerken iris ışık miktarını ayarlar. Gözbebeği ışık miktarı çok ise küçülür, az ise büyür.
İris göze girecek ışık miktarını ayarlar. Işık miktarı fazla olursa göz bebeği küçülür, iris büyür.(1. fotoğraf) Işık miktarı az olursa göz bebeği büyür, iris küçülür.(2. fotoğraf) |
İNCELEME: Aynanın karşısına geçin. Bir gözünüze fenerle ışık tutun. İki göz bebeğinizdeki farkı gözlemleyin.
Göz Uyumu
Bakılan cismin uzaklığına bağlı olarak,göz merceği kaslarının kasılıp gevşemesiyle şişkinleşir veya yassılaşır. Buna göz uyumu denir.
Göz Uyumu
Bakılan cismin uzaklığına bağlı olarak,göz merceği kaslarının kasılıp gevşemesiyle şişkinleşir veya yassılaşır. Buna göz uyumu denir.
Cisim uzaktaysa göz merceği daralır. Cisim yakındaysa göz merceği şişkinleşir.
Göz Kusurları
Miyopluk
Görüntü sarı benekte
değil, retina tabakasıyla mercek arasında oluşur. Miyop insanlar yakını görür,
fakat uzaktaki cisimleri net göremez. Göz merceğinin şişkinleşerek ışığı fazla kırması ya da göz yuvarlağının optik eksen boyunca geriye doğru uzaması nedeniyle oluşur.Kalın kenarlı mercekle düzeltilir.
Hipermetropluk
Miyop göz kusuru kalın kenarlı mercekle düzeltilir. |
Hipermetropluk
Hipermetrop gözde görüntü
retina tabakasının gerisinde oluşur. Hipermetrop göz uzaktaki cisimleri görür,
fakat yakındaki cisimleri net göremez.
Göz merceğinin ışığı
normalden az kırması ya da göz yuvarlağının optik eksen boyunca arkadan öne basık olması nedeniyle oluşur.İnce kenarlı mercekle
düzeltilir.
Astigmatlık
Hipermetrop göz kusuru ince kenarlı mercekle düzeltilir. |
Astigmatlık
Merceğin veya saydam
tabakanın yüzeyinin pürüzlenmesiyle oluşur. Silindirik mercekle düzeltilebilir.
Presbitlik
Göz merceğinin esnekliğini
kaybetmesiyle oluşur. İnce kenarlı mercekle düzeltilir. Yaşlılarda görülür.
Katarakt
Merceğin saydamlığını
yitirmesiyle oluşur. Ameliyatla düzeltilir.
Şaşılık
Göz yuvarlağını hareket
ettiren kasların normalden uzun ya da kısa olmasından kaynaklanır. Ameliyatla
düzeltilebilir.
Renk Körlüğü
Bazı renkleri ayırt
edememe durumudur. Kalıtsal bir hastalıktır. Genelde renk körleri kırmızı ve
yeşil rengi ayırt edemez.
SORU ÇÖZELİM:
1- Aşağıdaki tabloyu hazırlayan öğretmen, öğrencilerine tahtadaki yazıları yakından
ve uzaktan okumalarını söylüyor.
SORU ÇÖZELİM:
1- Aşağıdaki tabloyu hazırlayan öğretmen, öğrencilerine tahtadaki yazıları yakından
ve uzaktan okumalarını söylüyor.
Sorular İsimler |
Tahtadaki yazıyı yakından okuyor mu?
|
Tahtadaki yazıyı uzaktan okuyor mu?
|
İnci
|
Evet
|
Hayır
|
Buğra
|
Evet
|
Evet
|
Mert
|
Hayır
|
Evet
|
Ece
|
Hayır
|
Evet
|
Yalgı
|
Evet
|
Evet
|
0 yorum:
Yorum Gönder