MEVSİMLERİN OLUŞUMU

8.SINIF

DERS 1

ÜNİTE 1: MEVSİMLER VE İKLİM /DÜNYA VE EVREN

KONU: Mevsimlerin Oluşumu 

Dünya’ nın kendi ekseni etrafında dönmesi sonucu gece ve gündüz; 

Dünya' nın Güneş etrafında dönmesi sonucu ise mevsimler oluşur.

                       

Dünya’nın dönme ekseninin eğik olması, her iki yarı kürede de bir yıl boyunca farklı mevsimleri meydana getirir. 

Güneş ışınlarının dik olarak ulaştığı yarım kürede yaz mevsimi yaşanırken, eğik olarak ulaştığı yarım kürede ise kış mevsimi yaşanır.

İklim
Yeryüzünün bir kısmında uzun süre boyunca gözlemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgâr, yağış, yağış şekli gibi meteorolojik olayların ortalamasına iklim denir.
Dünya’nın farklı bölgelerinde farklı iklimler gözlemlenir.

Kutup iklimi, ekvatoral iklim, karasal iklim, çöl iklimi gibi iklim çeşitleri bulunmaktadır.
Türkiye üzerinde Akdeniz, Karadeniz ve karasal iklim görülür.
İklim ve Hava Olayları Arasındaki Farklar
Dünya üzerinde iklimler zamanla değişmektedir.
İklimle uğraşan bilim dalına klimatoloji (iklim bilimi) denir.
İklimle uğraşan bilim insanlarına klimatolog (İklim bilimci) denir.
İklimi Etkileyen Faktörler
Ekvatora olan uzaklığı
Bitki örtüsü
Yeryüzü şekilleri
Denize uzaklığı
Denizden yüksekliği

Hava Olayları	İklim
Belirli bir yerde ve kısa süre içinde etkili olan hava şartlarıdır.	Geniş bölgelerde ve çok uzun zaman içinde aynı kalan hava şartlarıdır.
Kısa sürede oluşur. (Gün, hafta)	Uzun sürede oluşan hava olaylarının ortalamasıdır. (En az 30-35 yıl)
Tahminidir.	Kesinlik bildirir.
Hava olaylarını araştıran bilim dalı meteoroloji, bilim insanı meteorologdur.	İklimleri araştıran bilim dalı klimatoloji, bilim insanı klimatologdur.

Küresel İklim Değişikliği

İklimlerin yapısında meydana gelen küresel çaptaki değişimlere küresel iklim değişikliği denir.

Atmosferde birikerek, Güneş ışınlarının tekrar uzaya yansımasını engelleyen atık gazlara sera gazları, bu olaya ise sera etkisi denir. Sera etkisi, küresel ısınmaya neden olur.

Fosil yakıt kullanımının artması, ormanlık alanların azalması ve sanayi tesislerinin atmosfere saldığı gazların atmosferdeki doğal sera etkisini artırarak Dünya’nın yüzey sıcaklığının da artarak küresel ısınmaya sebep olmaktadır.

İklim Değişikliği

İklim değişikliği nedeniyle hava sıcaklıklarında her yıl 1-3 derece arasında sıcaklık artışı gözlemlenebilir.

Bu artışlar su kaynaklarının azalmasına, kuraklık, çölleşme ve erozyona neden olur. Ayrıca bu durum buzulların erimesiyle deniz seviyesini yükselerek tarım ve turizm alanlarının sular altında bırakır. Sonuçta iklim değişikliği çığ, sel ve taşkın gibi doğa olaylarında artışa, insan ve hayvan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olur.

Sıcaklığın yükselmesi ile hava moleküllerinin hareketi artar. Artan hareketle moleküller birbirinden uzaklaşır. Bu nedenle havadaki moleküllerin birbirine teması sonucu oluşan etki yani hava basıncı azalır. Hava basıncının düşük olduğu bu alana alçak basınç alanı denir. Sıcaklığın düşmesi hâlinde ise bu durumun tersi gerçekleşir. Hava basıncının yüksek olduğu alana yüksek basınç alanı denir.

İklim Değişikliğini Önlemek İçin:

1.Yenilenemez enerji kaynakları (Fosil yakıtlar, nükleer enerji) yerine, yenilenebilir enerji kaynakları (Rüzgar, güneş, hidroelektrik …) kullanılmalıdır.

2.Enerji tasarrufu yapılmalıdır. Enerji tasarrufu sağlayan A sınıfı elektrikli araçlar kullanılmalıdır.

3.Atıkların içerisinde geri dönüşümü mümkün olanlar (kağıt, metal, plastik, cam …),  geri dönüştürülerek doğal kaynakların kullanımı azaltılmalıdır.

4.Binalarda ısı yalıtımı yapılmalıdır.

5.Ormanlar ve yeşil alanlar korunmalıdır. Ağaçlandırma çalışmaları yapılmalıdır.

6.İnsanlar küresel ısınma ve çevrenin korunması konusunda bilgilendirilmelidir.